Γράφει η Μελίνα Αγγελάκη
Ο κοινωνικός ψυχολόγος Ιγκόρ Γκρόσμαν είναι επικεφαλής μιας ομάδος ερευνητών του Πανεπιστημίου Γουότερλου στον Καναδά, που διεξήγαγε μια αρκετά πρωτότυπη έρευνα όσον αφορά στη σοφία των ανθρώπων ανάλογα με την κοινωνικο-οικονομική τους κατάσταση.
Η έρευνα βασίστηκε σ’ ένα ερωτηματολόγιο που απαντήθηκε από 2.145 άτομα, καθώς και σε συμπληρωματικές ερωτήσεις που αφορούσαν τις αντιδράσεις τους σε περιπτώσεις διαφωνιών ή συγκρούσεων με ανθρώπους από το οικογενειακό, φιλικό, εργασιακό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
Τους ζητήθηκε επίσης, ν’ απαντήσουν ειλικρινά σε ερωτήσεις που είχαν να κάνουν με την κοινωνική τους ενσυναίσθηση, την παραδοχή λάθους από τη μεριά τους και γενικότερα τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη διαφορετική οπτική των άλλων επάνω σε διάφορα θέματα. Ανάλογα με τις απαντήσεις, τους αποδόθηκε και το αντίστοιχο σκορ σοφίας.
Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Proceeding of the Royal Society B», της βασιλικής εταιρείας επιστημών της Βρετανίας, έδειξαν πως διαχωρίζεται η έννοια της σοφίας από αυτή της εξυπνάδας ή της μόρφωσης των ανθρώπων. Αξιοσημείωτη είναι δε η άνοδος στο σκορ της βαθμολογίας, των συμμετεχόντων με μειωμένο εισόδημα.
Οι άνθρωποι με το χαμηλότερο εισόδημα έδειχναν μεγαλύτερη σοφία ως προς τον τρόπο αποφυγής ή διευθέτησης συγκρούσεων και διέθεταν την απαραίτητη σοφία για την προώθηση συμβιβαστικών κι ειρηνικών λύσεων. Οι απαντήσεις τους φανέρωναν πνευματική ταπεινότητα κι ανθρώπινη αλληλεγγύη, χαρακτηριστικά των σοφών ανθρώπων.
Μάλιστα σύμφωνα πάντα με τη συγκεκριμένη έρευνα, όσοι είχαν τα λιγότερα χρήματα και τη χαμηλότερη μόρφωση, επέδειξαν διπλάσια σοφία σε σχέση με όσους βρίσκονταν σε ανώτερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Ίσως γιατί πολύ συχνότερα καλούνται να βρουν λύσεις λαμβάνοντας υπόψη το καλό του συνόλου κι όχι μόνο το ατομικό τους συμφέρον.
Στο δεύτερο μέρος της μελέτης, επιλέχθηκαν άλλα διακόσια διαφορετικά άτομα, τα οποία υποβλήθηκαν σε τεστ IQ και σε τεστ σοφίας. Τα αποτελέσματα και του δεύτερου μέρους της έρευνας, έδειξαν πως ανεξάρτητα από τον υψηλό ή τον χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, οι κοινωνικά και οικονομικά μη προνομιούχοι πήραν μεγαλύτερη βαθμολογία, όσον αφορά στη σοφία, από τους προνομιούχους.
Οι συμμετέχοντες ήταν από φτωχούς έως ευκατάστατους, ενώ οι κοινωνικοί ψυχολόγοι πιστεύουν πως το επίπεδο σοφίας των πλουσίων θα είναι ακόμη χαμηλότερο.
Η συγκεκριμένη έρευνα διεξήχθη σε μια προσπάθεια κατανόησης των άλυτων κοινωνικών προβλημάτων που προκύπτουν σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά το γεγονός ότι το μορφωτικό επίπεδο των ανθρώπων αυξάνεται κατά πολύ τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς όμως η ατομική ανέλιξη των ανθρώπων της μεσαίας τάξης γίνεται τροχοπέδη στην επίλυση των προβλημάτων, μιας και ο καθένας λειτουργεί περισσότερο ως μονάδα κι όχι ως κρίκος μιας αλυσίδας.
Σίγουρα κανείς δε θέλει να είναι φτωχός και σοφός κι ίσως αυτό μπορεί να αλλάξει αν απλώς ενδιαφερθούμε λίγο περισσότερο για το γενικότερο καλό και πάψουμε να χρησιμοποιούμε την εξυπνάδα μας προς όφελός μας και μόνο. Η κοινωνική ενσυναίσθηση είναι η προπόνηση για να γίνουμε ένας σοφότερος κόσμος και να μην επαναπαυόμαστε στη μόρφωση και στην εξυπνάδα μας.
