Γράφει η Μαρία Καλλίλα

Ο Μανώλης Γλέζος είχε γράψει «Όλοι οι Κυκλαδίτες στροβιλίζονται στη δίνη του χορού μεθυσμένοι από της ζωής το κέφι. Ξέρουν να εκφράζουν με χορευτικές κινήσεις τα αισθήματά τους. Γι’ αυτό κι όλοι τους είναι εξαίρετοι χορευτές. Στη δική μου όμως υποκειμενική αξιολόγηση πρώτοι ανάμεσα στους πρώτους, έρχονται οι κάτοικοι της Κύθνου. Η απόλυτη εναρμόνιση κινήσεων και μουσικής».

Κύθνος!

Μια χούφτα χώμα να δροσίζεται από τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου. Πώς να γίνει αντικειμενικός κάποιος που μεγάλωσε στα σοκάκια της και λούστηκε με τ’ αρώματά της. Πάρε το πλοίο από Λαύριο ή από Πειραιά και σε δύο ή τρεις ώρες, θα είσαι στο δικό μου μικρό Παράδεισο. Το καράβι θα σε βγάλει στο Μέριχα, σ’ ένα λιμάνι που μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου και να δροσίζεις τα πόδια σου στο κύμα καθώς πίνεις το ουζάκι σου στα ταβερνάκια που τα τραπεζοκαθίσματά τους βουλιάζουν στην αμμουδιά.

Θα δοκιμάσεις γεύσεις που θα κάνουν τον ουρανίσκο σου να θυμηθεί την κουζίνα της μαμάς και γλυκά χειροποίητα που δε θα βρεις πουθενά αλλού. Το γλυκό μπισκότο πολεμάει με το σεμιφρέντο και το μπανόφι και την παράσταση κλέβουν το σιροπιαστό γαλακτομπούρεκο κι η σοκολατόπιτα. Ζήτησέ τα και θα με «καταριέσαι» για τα κιλά που θα πάρεις.

Πιες το δικό μας κρασί «Δρύοπας» παγωμένο και θα ψάξεις να βρεις πού γίνεται γλέντι για να μοιραστείς τραγούδια και χορούς. Γλέντια που στήνονται σχεδόν καθημερινά από το πουθενά και σε κάνουν να ξεχνάς και να ξεχνιέσαι. Αν ακούσεις ότι γίνεται κάπου πανηγύρι πήγαινε για να δοκιμάσεις το «ζουμί». Σιγοβράζει όλο το βράδυ και το πρωί σερβίρεται σε πλαστικά ποτήρια μ’ ένα κομμάτι κρέας κι άρτο μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας. Μα μην τυχόν και φύγεις. Το βιολί με το λαούτο κι η γκάιντα θα ξεκινήσουν  να παίζουν κι οι ώρες θα περνούν χωρίς να το καταλάβεις χορεύοντας και τραγουδώντας. Όλοι γίνονται μια παρέα από το πουθενά οπότε μην ανησυχείς κι αν είσαι μόνος.

Διάλεξε στην τύχη μια παραλία από τις πολλές που μοιάζουν να πλέκουν δαντέλα γύρω από το νησί και βυθίσου σε κρυστάλλινα νερά. Αν δε θες να κουβαλάς καρεκλάκια κι ομπρέλες πήγαινε στα Μαρτινάκια, στην Επισκοπή και στην Απόκρουση. Αμμουδερές ακρογιαλιές που μπορείς ν’απολαύσεις από το beach bar κάτι δροσερό για να ξεδιψάσεις ή κάτι νόστιμο για ν’ αντέξεις την ολοήμερη ηλιοθεραπεία σου.

Το απογευματάκι ανέβα στη Χώρα και πήγαινε σε όποιο μαγαζί θες για παγωτό, κοκτέιλ, γλυκά κι ό,τι άλλο τραβάει η όρεξή σου εκτός από ψάρι που θα σου πω πιο κάτω πού θα το βρεις. Μην ξεχάσεις να επισκεφθείς το μαγαζί «CAT with HAT» με χειροποίητα προϊόντα για το σώμα και το πρόσωπο που δε θα βρεις πουθενά αλλού.

Και μιας και λέμε για χειροποίητα προϊόντα, το βραβευμένο μέλι της Κύθνου, το «διπλέρι» κερί παραδοσιακό που μοσχομυρίζει, το «ντόπιο» τυρί και τα κουλουράκια κανέλας και πορτοκαλιού θα πρέπει οπωσδήποτε να πιάσουν μια γωνιά στις αποσκευές σου φεύγοντας.

Αν δεν πας στην Κολώνα θα το μετανιώσεις γιατί τα «Θερμιά» όπως λέγεται αλλιώς η Κύθνος είναι ταυτισμένα με τη συγκεκριμένη παραλία. Μια λωρίδα άμμος ενώνει το νησάκι του Αϊ Λουκά με το υπόλοιπο νησί σχηματίζοντας δυο παραλίες. Η «λάντζα» θα σε μεταφέρει ως εκεί εκτός αν είσαι από τους τολμηρούς και θες να πας οδικώς.

Κοινό μυστικό πλέον ότι υπάρχουν τα λουτρά με θερμά ιαματικά νερά που επισκέπτεται πολύς κόσμος κάθε χρόνο. Αν πας ως εκεί, κατευθύνσου προς την Αγιά Ειρήνη, μικρός κολπίσκος για μπάνιο και καλό ψαράκι. Το καλύτερο ψήσιμο όμως σε ψάρι θα βρεις στο Μέριχα κοντά στο μόλο με θέα τα ιστιοπλοϊκά που δένουν εκεί.

Τα Ποτάμια κι  ο Άγιος Σώστης είναι επίσης ιδανικές παραλίες για να επισκεφθείς αν πας προς τα Λουτρά. Ενώ αν αποφασίσεις να φτάσεις στο νοτιότερο άκρο του νησιού θα πας στον Άγιο Δημήτρη για μπάνιο αλλά και για τα καλύτερα σφουγγάτα που έχεις δοκιμάσει ποτέ.

Φεύγοντας από εκεί θα συναντήσεις σταυροδρόμια για παραλίες που δεν είναι πολυσύχναστες μα θα μαγευτείς απ’ όποια κι αν επιλέξεις να πας. Θα χρειαστείς υπομονή και καλό αυτοκίνητο λόγω χωματόδρομων αλλά θ’ αποζημιωθείς σίγουρα.

Στα Φλαμπούρια θα βρεις την Παναγιά Φλαμπουριανή χτισμένη στα βράχια να την ξεπλένει το κύμα και να φοράει τα γιορτινά της στις 23 Αυγούστου. Αν τύχει κι είσαι τότε στο νησί, πήγαινε την παραμονή και θα δεις τι θα πει θερμιώτικο γλέντι. Κάτι παρόμοιο θ’ απολαύσεις και στις 14-15 Αυγούστου στην Στρατηλάτισσα (δείχνει το δρόμο). Εκκλησιά που πήρε το όνομά της λόγω του σημείου που βρίσκεται και μοιάζει χρόνια τώρα «πυξίδα» για τους Θερμιώτες.

Μια άλλη Παναγιά που νιώθουν Μάνα τους όλοι οι Θερμιώτες είναι η Παναγία η Κανάλα. Θα δεις να σου μιλούν για την Παναγιά τους και να δακρύζουν και μόνο σαν βρεθείς εκεί θα καταλάβεις το γιατί. Μια κατηφόρα σκεπασμένη με πεύκα σε οδηγεί στο κατώφλι της που μόλις το διαβείς,  άρωμα από λιβάνι, κερί και «κολόνια» ποτίζουν τα ρουθούνια σου και τα μάτια σου θαμπώνονται από την πάστρα και τα κοφτά, τα πλεκτά και τα κεντητά που στολίζουν την εικόνα της. Λιτή εκκλησιά με μόνο πλούτο της μια ηρεμία που νιώθει όποιος την επισκεφτεί. Στις 15 Αυγούστου γιορτάζει με τιμές και δόξες. Μπάντα και πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού δίνουν το παρόν καθώς ο Παπάς ρίχνει το εικόνισμα στη θάλασσα και πέφτουν οι πιστοί για να το πιάσουν.

Εκεί κοντά μπορείς ν’ απολαύσεις το μπάνιο σου σε μια από τις τρεις παραλίες που περιτριγυρίζουν την εκκλησία, χωρίς να χρειαστεί να φύγεις για να φας αλλού, αφού εκεί βρίσκεται το βραβευμένο εστιατόριο «Αρχιπέλαγος». Η Μεγάλη άμμος, είναι μια από αυτές τις παραλίες με μαγαζί που συχνά διοργανώνει μουσικές βραδιές με παραδοσιακά όργανα ανάμεσά τους και το σαντούρι, τις οποίες μπορείς ν’ απολαύσεις ακόμη και με το μαγιό σου μιας και τα πόδια σου θα χώνονται στην άμμο. Αν μάλιστα είσαι από τους τολμηρούς το νυχτερινό μπάνιο με φεγγαράδα είναι μαγεία.

Για να δεις κυκλαδίτικο χωριό με φρεσκοασβεστωμένα σπίτια, σοκάκια, ένα από τα πιο σημαντικά σπήλαια της Ελλάδας το «Καταφύκι» και το λαογραφικό μουσείο του νησιού, θα πας στη «Δρυοπίδα». Επίλεξέ τη για πρωινή «εξερεύνηση» και περπάτησέ τη. Πήγαινε παντού, μη φοβηθείς δε χάνεσαι, όλοι είναι πρόθυμοι να σε τρατάρουν και να σου πουν μια γλυκιά καλημέρα. Κατηφόρισε προς το Γαλατά και θα δεις πώς ήταν κάποτε το παραδοσιακό παντοπωλείο (καφενείο και μπακάλικο μαζί), το μόνο που διατηρείται ακόμη και φτάσε ως τον Άγιο Μηνά, στη δροσιά του θα ξαποστάσεις και θα ζηλέψεις βασιλικούς και γαρυφαλλιές από τα σπίτια εκεί τριγύρω.

Μα αν την προτιμήσεις για βραδάκι μπορείς να παρακολουθήσεις εκδηλώσεις στο «θεατράκι» ή να κάτσεις σ’ ένα από τα μαγαζιά της Πιάτσας. Κι αν τύχει κι ακούσεις «τα βιολιά και τα λαγούτα» μην απορήσεις μπορεί απλώς μια παρέα να πηγαίνει για νυχτερινή επίσκεψη ή αλλιώς «πατινάδα» σε φιλικά σπίτια.

Το καλύτερο στο έχω για το τέλος. Ηλιοβασίλεμα στους Μύλους, να βλέπεις στα πόδια σου στεριά και θάλασσα και να χάνεσαι. Για να γλυκαθείς ή να δροσιστείς, θα βρεις εκεί ένα κατάστημα που συνδυάζει το παλιό με το καινούριο και θα βρεις κάπαρη, κηραλοιφή, σπιτικά λικέρ και φυσικά Θερμιώτικο Μέλι. Τα αναπαλαιωμένα του έπιπλα θα σε γυρίσουν χρόνια πίσω μα τα προϊόντα του είναι πολύ μπροστά γιατί όλα εκεί «στάζουν μέλι».

Θυμαρίσιο μέλι και κερήθρες, χειροποίητα σαπούνια και κεριά με πρωτότυπα σχέδια θα βρεις στη «Μελισσένια» στον δρόμο που ενώνει την Δρυοπίδα με τη Χώρα, διαδρομή που σίγουρα θα κατευθυνθείς για να επισκεφτείς τις Λεύκες μια από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού.

Ο Δήμος Κύθνου διοργανώνει διάφορα events Ιούλιο κι Αύγουστο. Μπορείς να ρωτήσεις αν διοργανώνεται πεζοπορία που να περιλαμβάνει επίσκεψη στα παλιά πλυσταριά ή στο κάστρο της Ωριάς οπότε βάλε καπέλο κι αθλητικά και πήγαινε.

Πώς να χωρέσω σε λίγες λέξεις τα βιώματά μου; Πώς να γίνω αντικειμενική για κάτι που αφήνω κάθε φορά κομμάτι της ψυχής μου όταν το αποχωρίζομαι; Λίγα τα μυστικά που σου αποκάλυψα μα όταν έρθεις θα καταλάβεις πως μια φορά μόνο δε φτάνει…