Γράφει η Μαίρη Σάμου
Στο άκουσμα των λέξεων «εφεύρεση» και «ανακάλυψη» η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό είναι ίσως ένας συμπαθητικός επιστήμονας χωμένος σε σωρούς από σημειώσεις και χαρτιά, κλεισμένος σε ένα εργαστήριο το οποίο μετράει τις πληγές του από τις αλλεπάλληλες προσπάθειες να πετύχει κάποιο πείραμα για να του δώσει το θεμιτό αποτέλεσμα. Κι ίσως δεν κάνουμε και τόσο λάθος με το να φανταζόμαστε τα παραπάνω μιας κι εκατομμύρια εκατομμυρίων δαπανιούνται και επενδύονται καθημερινά στο όνομα της επιστήμης και των μεγάλων ιδεών.
Αυτό που οι περισσότεροι ίσως αγνοούμε είναι πως αμέτρητες από τις μεγαλύτερες ιδέες και εφευρέσεις που έχουν ποτέ υπάρξει πάνω σε αυτόν τον πλανήτη έγιναν εντελώς τυχαία! Είναι αυτό που λένε πως, όταν ο ανθρώπινος νους χαλαρώσει και αποβάλλει το άγχος και το στρες του να πετύχει ντε και καλά κάτι, τότε μεγαλουργεί. Τότε γεννιέται η ανακάλυψη βάζοντας βέβαια λιγάκι και η θεά τύχη το χεράκι της.
Αναμφίβολα υπάρχουν οι συνταρακτικές ανακαλύψεις στον τομέα της ιατρικής όπως η πενικιλίνη, ο βηματοδότης αλλά και οι ακτίνες Χ που μας έδωσαν τη σημερινή ακτινογραφία που παρά το τι μπορούσαμε να πιστεύουμε μέχρι τώρα συνέβησαν επίσης τυχαία. Υπάρχουν όμως κι εκείνες οι τυχαίες ανακαλύψεις που ανήκουν πιο πολύ στο φάσμα της καθημερινότητας θα λέγαμε και που έχουν απίστευτο ενδιαφέρον ως ιστορίες. Πάμε να τις ανακαλύψουμε;
1.Σπίρτα
Μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις του ανθρώπου είναι το μικρό αλλά θαυματουργό σπίρτο. Ο Βρετανός John Walker το 1826 ανακατεύοντας χημικά σε μια κατσαρόλα με ένα ξύλινο ραβδί διαπίστωσε πως στην άκρη του ξύλου είχε σχηματιστεί ένας σβώλος ο οποίος εμπόδιζε το ανακάτεμα. Έβγαλε λοιπόν το ξύλο και προσπάθησε να ξύσει τον σβώλο στην άκρη όταν μένοντας έκπληκτος ο σβώλος πήρε φωτιά από την τριβή. Έτσι λοιπόν, επανέλαβε την αρχική συνταγή μέχρι που στις 7 Απριλίου πούλησε τα πρώτα σπίρτα στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς του τα οποία μάλιστα είχε ονομάσει «φώτα τριβής». Σπίρτο το μυαλό του ανθρώπου όταν θέλει!
2. Τσίχλα
Τη λατρεύουμε, βοηθά στην κακοσμία, στο άγχος, στην αποσυμφόρηση πίεσης στο αεροπλάνο κατά την απογείωση και προσγείωση, προσδίδει στιλ, χαρίζει παύσεις για να κερδίσουμε χρόνο πριν μιλήσουμε αλλά και κολλάει κάτι εύκολα όταν το χρειαζόμαστε. Αμέτρητες οι χρήσεις της κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Τυχαία η ανακάλυψή της από τον Thomas Adams όταν το 1869 στη Νέα Υόρκη ο Μεξικανός στρατηγός Αντόνιο Λόπεζ ντε Σάντα του ζήτησε να φτιάξει καουτσούκ χρησιμοποιώντας λατέξ. Το πείραμα πέτυχε και μιας κι ο Adams είχε παρατηρήσει πως οι Μεξικανοί μασούσαν αυτήν την ουσία, σκέφτηκε να προσθέσει και λίγη ζάχαρη και ιδού εγένετο η πρώτη τσίχλα η οποία μάλιστα είχε το όνομα του τυχαίου αλλά σημαντικού της εφευρέτη Adams και πουλιόταν στα φαρμακεία. Το «καλύτερα να μασάς παρά να μιλάς» μάλλον ήταν το δικό του motto σίγουρα!
3. Κόκα Κόλα
Φιγουράρει με τις καφέ– κόκκινες καμπύλες της πασίγνωστης συσκευασίας του κυριολεκτικά παντού! Τη φήμη και τη δόξα του θα ζήλευαν εξέχουσες προσωπικότητες και διάσημοι ανά την Υφήλιο. Τυχαία επίσης η ανακάλυψη αυτή από τον φαρμακοποιό John Pemberton στην Ατλάντα το 1880 όταν στην προσπάθειά του να φτιάξει ένα σιρόπι για τον απλό πονοκέφαλο από κρασί κι εκχύλισμα φύλλων κόκας κατέληξε σε απαγορευμένη για την εποχή αλκοολούχα ουσία. Επανήλθε βέβαια με μια νέα έκδοση προσθέτοντας ανθρακικό και σόδα ως τονωτικό σιρόπι. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του σημερινού αναψυκτικού του οποίου η συνταγή είναι επτασφράγιστο μυστικό μέχρι και στις μέρες μας.
4. Εκτυπωτές ink jet
Τυχαία μια τόσο απαραίτητη για την καθημερινότητα τεχνική. Η Canon φυσικά έχει την τιμητική της στην περίπτωση αυτή αφού ένας από τους τεχνικούς της μέσα στη δική του πολυάσχολη ημέρα ανακάλυψε πως το φλόγιστρο που χρησιμοποιούσε τοποθετήθηκε κατά λάθος δίπλα στο στιλό του κι έτσι εκείνο από τη θερμότητα που δέχθηκε άρχισε να βγάζει το μελάνι του. Αυτό ήταν λοιπόν! Η ιδέα των εκτυπωτών γεννήθηκε σε μια στιγμή που ο ανθρώπινος νους απλά χαλάρωσε μέσα στην καθημερινότητά του.
5. Velcro ή αλλιώς ταινίες σκρατς
Σε μια βόλτα με τον σκύλο του οφείλει την πανέξυπνη και εύχρηστη αυτή ανακάλυψη ο Ελβετός Georges De Mestral το 1941. Επιστρέφοντας από τη βόλτα ανακάλυψε πως είχαν κολλήσει πάνω του καθώς και στο τρίχωμα του σκύλου του μικρά κομμάτια με σχήμα από αγκίστρι. Όταν τα επεξεργάστηκε είδε πως πάνω σε αυτά θα μπορούσε να κολλήσει οτιδήποτε και κάπως έτσι αυτή η πατέντα του βρέθηκε στα χέρια της Nasa να ονομάζεται Velcro και να χρησιμοποιείται παντού. Πέτυχε και κόλλησε!
6. Το ρόφημα του καφέ
Πού πας χωρίς αυτό; Δε γίνεται να ξεκινήσεις την ημέρα σου, δε γίνεται να ανοίξει το μάτι αν δεν πιεις έστω και μια γουλιά καφέ. Κάπως έτσι άνοιξε και το μάτι, όχι ενός, αλλά πολλών από τα πρόβατα που είχε ο βοσκός Καλντί στην Αιθιοπία στο χωρίο Kaffa. Επιστρέφοντας από τη βοσκή τους μια νύχτα ανακάλυψε πως το κοπάδι του ήταν δραστήριο και μόνο διάθεση για ύπνο δεν είχε. Έτσι λοιπόν παρατήρησε τα φύλλα του φυτού που μάσησαν και φτιάχνοντας κι ο ίδιος ένα ρόφημα μ’ αυτά ανακάλυψε τις ευεργετικές ιδιότητες του καφέ όσον αφορά στην αφύπνιση και την ενέργεια.
7. Σελοτειπ
Μια από τις απόψεις που επικρατεί για την ανακάλυψη αυτής της μικρής αλλά θαυματουργής ταινίας είναι πως ο Σωκράτης στην προσπάθειά του να απαλλαχθεί από μια τρύπα που υπήρχε στον τοίχο του σπιτιού του, μάζεψε ξυλάκια από το δάσος για να την κλείσει. Βλέποντας πως στο ρούχο του είχε κολλήσει ρετσίνι επέστρεψε κι έκοψε ταινίες από ύφασμα στις οποίες είχε περάσει ρετσίνι κι έτσι έκλεισε την τρύπα. Από τότε ταινίες με ύφασμα και ρετσίνι χρησιμοποιούνταν γενικά από τους Αθηναίους για διάφορες χρήσεις. Σοφία σε συνδυασμό με τύχη.
8. Ποδήλατο
Το 1817 ο Γερμανός βαρώνος Carl Von Drais έφτιαξε μια κατασκευή από ξύλο και τροχούς για να μεταφέρει χειροκίνητα πράγματα. Ήθελε να αντικαταστήσει το άλογο ως μεταφορικό μέσο και γι’ αυτόν τον λόγο είχε προσθέσει τιμόνι κι απλώς με την κίνηση των χεριών μετέφερε αντικείμενα. Αργότερα έγιναν μετατροπές και κάπως έτσι ανακαλύφθηκε το αγαπημένο δίτροχο μικρών και μεγάλων. Βόλτα η ζωή.
9. Τάπερ
Απολύτως απαραίτητα, αγαπημένα αξεσουάρ κουζίνας. Δεν υπάρχει φοιτητής που δεν τα τιμάει ιδιαιτέρως, ειδικά γεμάτα. Ο δημιουργός, ο πολυμήχανος Earl Tupper ο οποίος μέσα σε αμέτρητες δικές του ανακαλύψεις συνέλαβε και την ιδέα για άθραυστα πλαστικά δοχεία και ποτήρια. Παραλλαγές επί παραλλαγών έγιναν μέχρι να καταλήξει στο γνωστό πια σε όλους μας τάπερ.
10. Βαρύτητα
Τελευταία σας άφησα την πιο γνωστή ευρέως ανακάλυψη όλων των εποχών ως την πιο τυχαία ανακάλυψη. Το μήλο που βρέθηκε στο κεφάλι του Άγγλου φυσικού Newton ήταν η αιτία για τις δικές του αναζητήσεις και πειραματισμούς για να καταλήξει σε κάτι που σε όλους μας μοιάζει αυτονόητο. Αν ρίξεις κάτι θα πέσει.
Η βαρύτητα της ανθρώπινης γνώσης κι αντίληψης σε συνδυασμό με την τύχη έχει λοιπόν φέρει στο φως αλλά και στα χέρια μας αμέτρητες χρήσιμες ανακαλύψεις. Το συμπέρασμα πάντως είναι ένα: όταν ο άνθρωπος ξέρει να αφουγκράζεται μεγαλουργεί.
*Διαβάσαμε την είδηση στο www.pillowfights.gr